Czerniak paznokcia – objawy, przyczyny, rozpoznanie, leczenie

Czerniak paznokcia to coraz bardziej powszechne (choć wciąż stosunkowo rzadkie) i niezmiennie niepokojące zjawisko. Zignorowanie pierwszych objawów tej choroby, może prowadzić do jej dynamicznego i ostatecznie śmiertelnego przebiegu (i to w bardzo krótkim czasie). Czerniak paznokcia to też rodzaj nowotworu, który potrafi bardzo długo pozostać w utajeniu i ujawnić się, dopiero gdy już będzie za późno. Jak więc powinna wyglądać profilaktyka w przypadku tak podstępnego wroga? Jakie zmiany w obrębie płytki paznokcia powinny zwrócić Twoją uwagę?

Czerniak paznokcia – co to?

Czerniak paznokcia, zwany inaczej czerniakiem podpaznokciowym, jest nowotworem złośliwym, wywodzącym się z komórek barwnikowych. W medycynie rozpoznawany jest mniej więcej od połowy XIX wieku. Jako pierwszy opisał go francuski chirurg, A. Boyer. W dominującej części przypadków obserwuje się go na skórze, jednak potrafi pojawić się również na naczyniówce oka, błonach śluzowych oraz oponach mózgowo-rdzeniowych. Czerniak podpaznokciowy jest stosunkowo rzadki, niemniej często rozpoznaje się go zbyt późno, w związku z czym uważa się go za stan gorzej rokujący, jeżeli chodzi o powrót chorego do zdrowia. Statystyki pokazują, że bardziej narażone na czerniak paznokcia narażone są osoby o jasnym odcieniu skóry. Ponadto, obserwuje się coraz więcej przypadków tego nowotworu na całym świecie.

Rak paznokcia – przyczyny

Przyczyny powstawania czerniaka paznokcia nie są do końca znane. Jako główne powody rozwoju tego nowotworu podaje się:

• predyspozycje genetyczne,
• mechaniczne urazy paznokcia,
• narażenie na promieniowanie UV,
• zaburzenia odporności.

Wśród kobiet stosujących manicure hybrydowy, podczas którego używa się lampy utwardzające UV, często pojawia się pytanie, czy hybrydy mogą powodować czerniaka podpaznokciowego. Toczące się na ten temat badania nie dały jednoznacznych wyników, które potwierdziłyby tę tezę. Zaleca się jednak, by na 20 minut przed zabiegiem nałożyć na dłonie krem z filtrem ochronnym.

Objawy czerniaka paznokcia

Czerniak podpaznokciowy na początku dawania objawów często nie jest traktowany poważnie. Pod płytką paznokcia pojawia się bowiem tylko niewielkie, ciemniejsze przebarwienie, które łatwo pomylić z efektem urazu mechanicznego lub stosowania intensywnego lakieru do paznokci bez odpowiedniego podkładu. Co gorsza, wyraźny kolor w początkowej fazie rozwoju czerniak wykazuje tylko u połowy chorych. U drugiej części, zamiast w formie czarnego, brązowego lub ciemnoniebieskiego koloru, pojawia się jako blada, trudna do zauważenia gołym okiem smuga. Kiedy wreszcie rak się ujawnia, znajduje się już w bardzo rozwiniętym stadium. Po fazie funkcjonowania w formie niewielkiego przebarwienia czerniak zaczyna naruszać strukturę paznokcia. Płytka paznokcia pęka, pojawiają się ciemne grudki (niekiedy sączące płynem, także krwią).

Czerniaka paznokcia rozpoznaje się na drodze badania dermatoskopowego lub wideoskopowego. W przypadku podobnych podejrzeń pobiera się też wycinek do badania histopatologicznego, na którego podstawie określa się złośliwość nowotworu. Niestety dane w zakresie diagnostyki czerniaka paznokcia nie są optymistyczne. Ze względu na specyficzny przebieg choroby, która często długo się ukrywa, tylko 20% czerniaków tego typu jest wykrywane w początkowym stadium. Aż połowa chorych umiera w czasie krótszym niż 5 lat od wykrycia podobnego raka.

Z jakimi chorobami można pomylić czerniaka paznokcia?

Przede wszystkim czerniak podpaznokciowy bywa mylony z zapaleniem o pochodzeniu grzybiczym, rzadziej bakteryjnym. Bierze się to stąd, że grzybica paznokci potrafi powodować ciemnożółte lub brązowawe zabarwienie płytki paznokciowej. Warto jednak zaznaczyć, że nieleczona lub źle leczona grzybica szybko rozprzestrzenia się na pozostałe paznokcie, co już odróżnia ją od pierwszych objawów czerniaka. Sama w sobie jest też zresztą wskazaniem do konsultacji ze specjalistą. Co więcej, grzybica może być wtórną przyczyną raka paznokcia.

Skąd wiadomo, że to czerniak?

Ostateczną diagnozę stawia się dopiero po przeprowadzeniu specjalistycznych badań, jednak tym, co powinno nas zaniepokoić w kontekście zmian na paznokciach, jest:

• pojawienie się przebarwienia, gdy nie kojarzymy żadnego urazu, który mógłby je wywołać;
• opóźnienie w gojeniu powyżej 2 tygodni;
• występowanie przebarwienia tylko na jednym palcu;
• obecność zmiany pod paznokciem kciuka lub dużego palca stopy (to tam najczęściej zaczyna się rozwijać czerniak);
• pojawienie się zmiany u osoby powyżej 50. roku życia;
• wyraźna nieregularność brzegów przebarwienia;
• szybkie postępowanie zmiany, które wpływa na strukturę paznokcia;
• objaw Hutchinsona, czyli obecność melaniny w tkankach wokół paznokcia;
• występowanie czerniaka podpaznokciowego w rodzinie.

Leczenie czerniaka podpaznokciowego

Gdy już wiemy, że w naszym organizmie rozwija się czerniak, nie ma czasu do stracenia – należy jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. W pierwszej kolejności usuwa się więc paznokieć (razem ze zmianą) i dokonuje oceny pobranego materiału. W większości przypadków zaawansowanych zmian konieczne jest usunięcie całego paliczka, na którym znajdował się czerniak. Po pierwszym zabiegu następuje czas obserwacji, dalszych badań i wdrożenia specjalistycznego leczenia.

W przypadku czerniaka, zwłaszcza późno zdiagnozowanego, przerzuty i rozsianie się nowotworu na inne części organizmu jest bardzo częste. W walce z zaawansowaną chorobą wykorzystuje się:

• chemioterapię – leczwnie z użyciem cyklostatyków,
• radioterapię – w formie promieniowania elektromagnetycznego,
• immunoterapię – stymulację układu odpornościowego,
• terapię celowaną – podawanie leku blokującego receptory lub mechanizmy komórek nowotworowych.

Pamiętaj, nie ignoruj na swoim ciele zmian, których pochodzenia nie rozumiesz. Lepiej wybrać się do lekarza o dwa razy za dużo, niż o ten jeden raz za mało.